بررسی ماهیت و مبانی محاربه و بغی در فقه امامیه و حقوق ایران

محاربه و بغی دراسلام از مباحث مهمی است که اولی در حوزه جرائم علیه امنیت وآسایش عمومی شهروندان کشور اسلامی و دومی در حوزه جرائم علیه موجودیت حکومت اسلامی در منابع فقهی مورد بحث قرار گرفته است . اما علی رغم وجود دلایل و مستندات شرعی مستقل در خصوص محاربه و بغی در منابع معتبر اسلامی ، در برهه هایی از تاریخ نوعی امتزاج وآمیختگی در مباحث راجع به بغی و محاربه مشاهده می گردد که این امتزاج در قانون مجازات اسلامی هم قابل مشاهده است . به گونه ای که قانونگذار ، علی رغم تأکید فراوان فقها به استقلال این جرائم ، نه تنها به بغی به عنوان جرمی مستقل اشاره نکرده بلکه برخی مصادیق بغی را در حکم محاربه قرار داده و مجازات محارب را برای باغی مقرر کرده است و در نتیجه فقها و حقوقدانان را به چالش جدی بر انگیخته است .این پژوهش با هدف شناخت ماهیت و مبانی این دو عنوان مجرمانه در فقه و حقوق صورت گرفته است و یافته های این تحقیق حکایت از آن دارد که جرائم مذکور عناوین مجرمانه مستقلی هستند که هم به لحاظ ارکان تشکیل دهنده و هم به لحاظ مبانی ، دارای تفاوت هستند . و این تفاوت در ماهیت و مبانی این جرائم ، به گونه ای مشهود است که هیچ توجیهی را برای خلط این عناوین باقی نمی گذارد . چرا که موضوع محاربه ، امنیت و آرامش عمومی مردم است در حالی که موضوع بغی ، امنیت حکومت اسلامی است و به این ترتیب این جرائم مستقل ، نحوه برخورد و مجازاتی متفاوت را به دنبال خواهند داشت .